برای آن‌که بتوانیم اموال متوفی را تقسیم کنیم و گواهی انحصار وراثت بگیریم ابتدا باید مالیات بر ارث را پرداخت نماییم و با در دست داشتن برگه مالیاتی شروع به اقدامات مربوط به گواهی انحصار وراثت نماییم.

مالیات بر ارث مالیاتی است که از وراث متوفی نسبت به سهم‌الارث آن‌ها و با توجه به نرخی که برای هر طبقه از وراث معین شده است، وصول می‌شود. در این مطلب از مجله دلتا به موضوع اموال معاف از مالیات می‌پردازیم.

میزان مالیات چقدر است؟

براساس قوانین جدید مهم‌ترین عامل تاثیرگذار در تعیین میزان این نوع مالیات، طبقه‌ای است که فرد وارث در آن قرار دارد. سه طبقه مورد نظر به‌صورت زیر هستند:

طبقه اول: پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولاد اولاد

طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آن‌ها

طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آن‌ها

براساس ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم سال ۱۳۹۵، طبق این ماده ابتدا اموال باقی مانده فرد فوت شده دسته‌بندی خواهد شد و سپس براساس گروه و دسته مربوطه به آن مالیات تعلق خواهد گرفت.

کم‌ترین درصد مالیات بر ارث متعلق به طبقه اول بوده و درصد این مالیات برای این طبقه به‌صورت زیر خواهد بود. این درصد برای طبقات بعدی به ترتیب دو و چهار برابر می‌شود.

برخی اموال معاف از مالیات بر ارث

• وجوه بازنشستگی، وظیفه و پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده
• اثاثیه منزل متوفی
• وجوه پرداختی توسط موسسات بیمه مانند بیمه عمر، خسارت فوت، دیه
• اموال سازمان‌های دولتی و وزارتخانه‌هایی که بودجه آن‌ها متعلق به دولت است.
• اموال شهرداری‌ها
• اموالی که مالک خاص ندارند یا بلاعوض در اختیار افراد مذکور در بند ۴ قرار می‌گیرد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی نحوه شکایت از صاحبخانه توسط مستاجر را مطالعه کنید.

ارث در دعاوی حقوقی مبحثی رایج و بحث‌برانگیز است که گاهی موجب اختلافات خانوادگی و هرج و مرج در روابط می‌شود.

در بسیاری از موارد موضوع ارث تبدیل به یک چالش شده و اختلافات زیادی بین فرزندان و همسر متوفی به وجود می‌آورد. گاهی حتی کار به جایی می­‌کشد که تنها یک مرجع قانونی مثل وکیل ارث می­‌تواند آن را به‌صورت مسالمت‌‌آمیز حل کند. آگاهی از چنین مسائلی موجب جلوگیری از تضییع حقوق دیگران می‌­شود. در این نوشتار از مجله دلتا به موضوع نکات مهم در مورد ارث می‌پردازیم.

انتقال اموال به همسر

از آن‌جایی که طبق قانون اگر شوهر به جز زن وارث دیگری نداشته باشد، زن یک چهارم اموال را به ارث می‌برد و بقیه اموال در حکم اموال بدون وارث به نفع دولت ضبط خواهد شد، شوهر می‌تواند در زمان حیات اموال خود را به همسر انتقال دهد.

سهم برابر فرزندان از اموال

برای دادن سهم مساوی بهترین اقدام انتقال اموال قبل از فوت است. در صورت وصیت نیز تا یک سوم اموال طبق وصیت عمل می‌شود و الباقی اموال طبق قوانین ارث تقسیم می‌شود.

ارث‌بری نوه دختر و پسر

در ارث یک حالت وجود دارد که دختری که نوه است دو برابر پسری که نوه است ارث می‌برد و آن حالتی است که میت اولادی نداشته باشد و اولاد اولاد او (نوه) ارث ببرد.

به این‌صورت که نوه پسری میت که دختر باشد به واسطه پدرش دو برابر نوه دختری میت که پسر باشد ارث می‌برد.

دریافت مهریه از ارث شوهر

در صورتی‌که پدر شوهر فوت شود، عروس می‌تواند سهم‌الارث شوهر را از اموال پدرش برای مهریه توقیف کند. اما تا زمانی که پدرشوهر زنده باشد عروس این حق را نخواهد داشت زیرا اموال شخص زنده متعلق به خودش است.

وارث والدین

شخصی که زودتر از پدر و مادر خود فوت کند، وارث والدین محسوب نمی‌شود. در این‌صورت اگر متوفی خواهر یا برادر در قید حیات داشته باشد، به فرزندان متوفی ارثی تعلق نمی‌گیرد.

حق قصاص و ارث همسر از دیه

زوج یا زوجه حق قصاص قاتل همسر خود را ندارد. اما از دیه همسر خود ارث خواهد برد.

تغییر جنسیت و ارث

افرادی که تغییر جنسیت می‌دهند و نسبت‌شان با اعضای خانواده عوض می‌شود، مثلا خواهر، برادر می‌شود، ارث بردن آنان نیز طبق جنسیت جدید تغییر می‌کند.

ارث در ازدواج موقت

در ازدواج موقت زن و مرد از یکدیگر ارث نمی‌برند اما فرزند حاصل از ازدواج موقت از پدر و مادر خود ارث خواهد برد.

ارث مرد چند زنه

سهم‌الارث زن از شوهر یک زنه در صورت وجود فرزند، یک هشتم و درصورت نبود فرزند یک چهارم است.

اگر تعداد زنان بیش‌تر باشد همان میزان به‌طور مساوی بین زنان تقسیم می‌شود یعنی در نهایت سهم کمتری به زنان می‌رسد.

ارث نوزاد

یکی دیگر از نکات مهم ارث، ارث نوزاد است. نوزاد به محض تولد حتی اگر فقط یک گریه کند و بمیرد ارث به او تعلق می‌گیرد و سهم‌الارث به وراثان او می‌رسد.

سهم‌الارث فرزند خوانده 

فرزند خوانده از سرپرست خود ارث نمی‌برد ولی سرپرست می‌تواند تا یک سوم اموال را برای فرزندخوانده خود وصیت کند یا این‌‌که قبل از فوت به‌صورت رسمی اموالی را به او انتقال دهد.

پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر مطلب طلاهای مادر چگونه به ارث می‌رسد؟  را مطالعه کنید.